Trębacz Ewa - Map of Polish Composers

aleatoryzmSposób komponowania, którego rezultatem jest uzależnienie istotnych własności utworu od działania przypadku.
archaizacjaOgólna nazwa zabiegów technicznych prowadzących do nadania utworowi muzycznemu cech wiążących go ze stylem typowym dla danego okresu historii muzyki, w szczególności – średniowiecza, renesansu czy baroku.
awangardyzmAwangardyzm to kierunek, którego reprezentanci poszukiwali nowych środków wyrazu, radykalnie zrywając z tradycją, również tą stworzoną przez klasyków XX w. (Strawińskiego, Berga, Bartóka i in.)

CamerataDziałająca w latach 1957–1962 grupa artystyczna skupiająca młodych poetów i
kompozytorów.
cienkie fakturyW muzyce Witolda Lutosławskiego współbrzmienia angażujące mniej niż dwanaście różnych wysokości dźwięku.

dodekafoniaSposób komponowania, w którym regułą jest stały i ściśle regulowany przepływ wszystkich dwunastu różnych wysokości dźwięku.
dodekafonia (odmiana indywidualna)Wielu kompozytorów zainspirowało się ideą klasycznej dodekafonii, tworząc na jej podstawie własne, często nie mniej ścisłe metody kompozycji.

ekspresjonizmW najogólniejszym znaczeniu odnosi się do muzyki eksponującej ekstremalne, intensywne emocje.

folkloryzmStyl reprezentatywny dla muzyki z I połowy XX w., którego wyznacznikiem jest wykorzystywanie elementów folkloru (konkretnych wątków melodycznych lub rytmicznych, bądź ogólnych zasad kształtowania) i łączenie ich ze środkami współczesnej techniki kompozytorskiej.
forma dwuczęściowaSposób na kształtowanie formy utworu muzycznego rozwinięty przez Witolda Lutosławskiego i typowy dla jego stylu.
forma klockowaRodzaj formy segmentowo-wariacyjnej stosowany przez Zbigniewa Bargielskiego.
forma monochromatycznaRodzaj formy uprawiany przez Jerzego Kornowicza, mający swe źródło w praktyce improwizacji.
forma mostowaKoncepcja formy stosowana przez Aleksandra Tansmana, która powstała jako swego rodzaju alternatywa dla formy sonatowej.
forma spiralnaOdmiana aleatoryzmu formy oraz aleatoryzmu faktury, wypracowana przez Leoncjusza Ciuciurę i typowa dla jego stylu.

gest muzycznyTermin związany ze sposobem komponowania stosowanym przez Tadeusza Wieleckiego, a także Wojciecha Ziemowita Zycha.
Grupa 49Grupa kompozytorska, utworzona w 1949 roku (stąd liczba w nazwie), podczas spotkania trzech młodych twórców – Kazimierza Serockiego, Tadeusza Bairda i Jana Krenza – na Zjeździe Kompozytorów i Krytyków Muzycznych w Łagowie Lubuskim.
Grupa Krakowska IIGrupa artystyczna, która ukonstytuowała się na prawach stowarzyszenia w maju 1957 roku. W jej skład wchodzili przedstawiciele sztuk wizualnych, teatru i literatury oraz kompozytorzy.

impresjonizmNazwa nadana stylowi muzyki Claude’a Debussy’ego (1862–1918) pod koniec XIX wieku za pośrednictwem jego suity symfonicznej Printemps (1887).

Kawalerowie BłotniGrupa artystyczna powstała z inicjatywy Jerzego Kornowicza w 2001 roku. Jej podstawowy skład tworzą – obok Jerzego Kornowicza – Krzysztof Knittel, Ryszard Latecki, Mieczysław Litwiński, Tadeusz Sudnik i Tadeusz Wielecki.
KEWGrupa kompozytorska, której nazwa pochodzi od inicjałów imion Krzysztofa (Knittla), Elżbiety (Sikory) i Wojciecha (Michniewskiego).
konstruktywizmOgólna nazwa sposobów komponowania, których rezultatem jest obecność w utworze ukrytych porządków dźwiękowych.
Krakowska szkoła kompozytorskaGrupa kompozytorów związanych z Krakowem i pozostających pod wpływem swoistego genius loci. Za wyróżnik tej twórczości uznać można uwrażliwienie na barwę i jakość dźwięku oraz silny emocjonalizm artystycznego przekazu.

Lwowska szkoła dodekafonicznaUmowne określenie grupy kompozytorów, którzy w latach 30. XX stulecia związani byli z Konserwatorium Polskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie i jako pierwsi w Polsce wprowadzili do swych warsztatów twórczych dodekafonię.

mc2 duoZałożony przez Marcela Chyrzyńskiego i Marka Chołoniewskiego w 1996 roku zespół tworzący muzykę graną na instrumentach akustycznych (klarnet, saksofon), komputerowych i generatorach szumów, wykorzystujący techniki multimedialne.
mikrotonowośćOgólna nazwa sposobów komponowania, wykorzystujących mikrotonowy materiał wysokości dźwiękowych, tj. nie tylko te wysokości, którym odpowiadają klawisze fortepianu, ale również takie, które mieszczą się między nimi.
Młoda PolskaTermin funkcjonuje przede wszystkim w rozumieniu grupy artystycznej, która jako Spółka Nakładowa Młodych Kompozytorów Polskich (Vereinsverlag junger Polnischer Komponisten) zawiązana została w 1905 roku z inicjatywy Grzegorza Fitelberga i działała do roku 1912.
Młodzi z KrakowaUmowny termin określający czterech kompozytorów najmłodszej generacji związanych z Akademią Muzyczną w Krakowie (Kamil Kruk, Piotr Peszat, Piotr Roemer, Szymon Stanisław Strzelec).
modernizmModernista to kompozytor, który dąży do stworzenia nowych środków wyrazu, zachowując jednak – wzorem klasyków XX w. (Strawińskiego, Berga, Bartóka i in.) – istotną część z dorobku muzycznej przeszłości.
MorphaiStworzony przez Cezarego Duchnowskiego i Marcina Rupocińskiego duet podejmujący artystyczne działania interdyscyplinarne.
multimediaO multimedialności kompozycji muzycznej mówi się zazwyczaj wtedy, gdy jej integralnym składnikiem – obok przebiegu dźwiękowego – są elementy wizualne.
muzyka algorytmicznaMuzyka komponowana przy użyciu algorytmów, czyli instrukcji zawierających skończony ciąg ściśle określonych reguł postępowania, prowadzących do osiągnięcia zamierzonego rezultatu.
muzyka elektroakustycznaMuzyka, w której technologia elektroniczna, obecnie głównie komputerowa, służy do generowania, konfigurowania i przetwarzania materiału dźwiękowego, a głównym medium transmisji dźwięku są głośniki.
muzyka graficznaSposób komponowania, a przede wszystkim zapisywania muzyki eksponujący ogólną – mniej lub bardziej subiektywną – ideę utworu, nie specyfikujący natomiast jego szczegółów dźwiękowych.
muzyka improwizowanaZbiór praktyk muzycznych, w których improwizacja (a więc proces równoczesnego tworzenia i wykonywania muzyki) pozostaje jedynym, a przynajmniej nadrzędnym wobec kompozycji, źródłem zdarzeń dźwiękowych.
muzyka konceptualnaPod rozpropagowanym przez niemieckiego filozofa Harry’ego Lehmanna pojęciem „muzyki konceptualnej” („Konzeptmusik”) rozumie się specyficzny gatunek muzyki.
muzyka popularnaTermin powszechnie używany w codziennym dyskursie, jednak bardzo trudny do precyzyjnego zdefiniowania ze względu na przemiany historyczne oraz procesy nieustannej transformacji i adaptacji, którym podlega muzyka.
muzyka religijnaW twórczości muzycznej XX i XXI wieku aktywny jest nurt, który kontynuuje tradycję tworzenia muzyki mającej zastosowanie w religijnym rytuale (w liturgii) lub odwołuje się do opracowania muzycznego tekstów religijnych, także pozaliturgicznych.

neoklasycyzmNurt w muzyce XX-wiecznej, którego zasadniczym wyznacznikiem jest wsparcie się na zasadach estetycznych XVII-XVIII wieku.
neotonalnośćOgólna nazwa zjawisk, które polegają na wprowadzeniu do kompozycji muzycznej nietradycyjnych koncepcji tonalnych, czyli ustanawiają pewną hierarchię materiału dźwiękowego oraz jego centrum.
nowa złożonośćStyl w muzyce II połowy XX w., charakteryzujący się skrajną złożonością („meandrycznością”) faktury i formy oraz obecnością porządków konstruktywistycznych.
nowy romantyzmStyl w muzyce II połowy XX wieku i późniejszej, którego wyznacznikiem są nawiązania do tradycji XIX-wiecznej, szczególnie w zakresie strategii harmonicznych (eufonia), temporalnych i gatunkowych (muzyka programowa), odwrót od współczesnych tendencji awangardowych oraz intensywna, „romantyczna” ekspresja.

performatywnośćRodzaj praktyk muzycznych, w których uwaga twórców oraz odbiorców przeniesiona zostaje z efektów dźwiękowych na takie aspekty, jak cielesność oraz wizualność muzyki i teatralny aspekt wykonania, co pozostaje w związku ze strategiami konceptualizacji muzyki.
Phonos ek MechanesTrio powstałe w 2007 roku z inicjatywy wrocławskich kompozytorów i wykonawców muzyki elektroakustycznej: Cezarego Duchnowskiego, Pawła Hendricha i Sławomira Kupczaka.
Pociąg TowarowyZespół, który rozpoczął swą działalność 27 stycznia 1987 roku w warszawskiej Galerii
„Dziekanka”. Trzon grupy ustanowili Piotr Bikont, Marek Chołoniewski i Krzysztof Knittel.
Pokolenie "1951" / Pokolenie "Stalowej Woli"Nazwa stosowana na określenie kompozytorskiego pokolenia, które w połowie lat 70. XX wieku zasadniczo zmieniło oblicze muzyki polskiej.
Pokolenie „1933”Generacyjne określenie grupy kompozytorów polskich urodzonych ok. 1933 roku.
Pokolenie „debiut 1930”Grupa kompozytorów polskich, którzy swą twórczą aktywność rozpoczęli ok. 1930 roku (szerzej – w okresie dwudziestolecia międzywojennego).
Pokolenie „Glissanda”Umowne określenie „młodego pokolenia polskich kompozytorów” urodzonych w latach
1977–1984.
Pokolenie „Kazimierza”Pojęcie obejmujące generację kompozytorów, którzy debiutowali na przełomie lat 80. i 90.
Pokolenie „Młoda Warszawa”Określenie oddające wspólnotę generacyjną młodych kompozytorów wykształconych i
skupionych wokół warszawskiej uczelni muzycznej.
polistylizmSposób komponowania prowadzący do obecności w dziele muzycznym szeregu różnorodnych stylów tworzących koherentną całość.
Polska szkoła kompozytorska lat 60. XX wiekuOkreślenie wprowadzone przez krytykę muzyczną (zwłaszcza zagraniczną, głównie
niemiecką) w odniesieniu do rozkwitu tendencji awangardowych w muzyce polskiej po odwilży politycznej 1956 roku.
postmodernizm eksperymentalnyPostmodernista-eksperymentator to kompozytor zdystansowany wobec paradygmatu modernistycznego, wykorzystujący i rozwijający środki stricte awangardowe, a jednocześnie wykorzystujący elementy typowe dla muzyki bardzo różnych epok, tradycji i formacji kulturowych.
postmodernizm tradycjonalistycznyPostmodernista-tradycjonalista to kompozytor kwestionujący ideę progresywnego rozwoju muzyki i konieczność wymyślania coraz to nowych sposobów wypowiedzi muzycznej. W rezultacie tworzący w traktowanych swobodnie konwencjach muzyki
XIX-wiecznej i starszej bądź w ich eklektycznych aliażach, z uwzględnieniem jednak współczesnego kontekstu kulturowego.
postromantyzmOkreślenie służące do identyfikacji schyłkowej fazy muzycznego romantyzmu, zjawisk typowych dla ostatnich dziesięcioleci XIX wieku i pierwszych dekad wieku XX wieku.
przestrzennośćZjawisko polegające na zamierzonym rozdysponowaniu instrumentów i źródeł dźwięku (w przypadku muzyki elektroakustycznej głośników) w przestrzeni wykonawczej, także poza salą koncertową, co umożliwia stworzenie wrażenia ruchu zjawisk dźwiękowych.
punktualizmSposób komponowania, którego wynikiem jest mozaikowe i „rozproszone” brzmienie, eksponujące pojedyncze, izolowane „punkty” dźwiękowe.

recyklingTechnika kompozytorska stosowana przez Krzysztofa Knittla, a polegająca na używaniu w nowym utworze materiału z dzieła ukończonego w bliższej lub dalszej przeszłości i traktowania go jako materiału do dalszych przeróbek.
redukcjonizmOgólna nazwa sposobów komponowania w oparciu o celowo i świadomie ograniczony materiał dźwiękowy.
repetytywizmSposób komponowania polegający na wielokrotnych, następujących bezpośrednie po sobie powtórzeniach identycznych lub poddawanych nieznacznym przekształceniom formuł melo-rytmicznych.
rozszerzone techniki wykonawczeObecna na dużą skalę we współczesnych warsztatach kompozytorskich tendencja do wykorzystywania niekonwencjonalnych sposobów gry na instrumentach muzycznych lub śpiewu w celu uzyskania równie niekonwencjonalnych brzmień.

serializmOdmiana klasycznej dodekafonii w jej ścisłym wariancie, w której regułą jest nie tylko seryjne uporządkowanie wysokości dźwięku, ale również przynajmniej jednego spośród pozostałych aspektów brzmienia (np. rytmu, głośności lub barwy).
sonorystykaTermin stworzony w połowie lat 50. XX wieku przez polskiego muzykologa Józefa Michała Chomińskiego na oznaczenie sposobu komponowania eksponującego inne aspekty brzmienia niż wysokość – zwłaszcza jego barwę i fakturę.
sound artDziałania twórcze z pogranicza muzyki elektroakustycznej lub eksperymentalnej oraz współczesnych sztuk wizualnych, w których przedmiotem refleksji jest dźwięk jako taki.
spektralizmSposób komponowania, którego wynikiem jest kształtowanie utworu muzycznego oparte na wewnętrznej strukturze pojedynczych dźwięków (ich spektrum, widmie).
Stowarzyszenie Młodych Muzyków Polaków w ParyżuUtworzone pod koniec 1926 roku przez Piotra Perkowskiego, Stanisława Wiechowicza i
Feliksa Łabuńskiego w Paryżu stowarzyszenie miało na celu promocję współczesnej muzyki polskiej za granicą.
Studio Eksperymentalne Polskiego RadiaInstytucja, miejsce, w którym zgrupowała się działalność kompozytorów różnych generacji zainteresowanych tworzeniem muzyki za pomocą środków elektronicznych.
Stypendysta „Förderpreise für Polen” Ernst von Siemens MusikstiftungEtykieta łącząca reprezentantów najmłodszego pokolenia kompozytorów polskich, którzy byli uczestnikami projektu stypendialnego „Förderpreise für Polen”.
sultan hagavikUtworzony w 2011 roku przez Mikołaja Laskowskiego i Jacka Sotomskiego duet magnetofonowy uprawiający specyficzny rodzaj twórczości na taśmę – „muzykę na kasetę”
surkonwencjonalizmSposób komponowania nazwany i praktykowany przez Pawła Szymańskiego oraz Stanisława Krupowicza, analogiczny – pod pewnymi względami – do surrealizmu w malarstwie.

Śląska szkoła kompozytorskaZasadniczą cechą „szkoły śląskiej” jest różnorodność oparta na fundamentach europejskiej kultury muzycznej.

technika „ad libitum”Odmiana aleatoryzmu faktury wprowadzona i szeroko stosowana przez Witolda Lutosławskiego i nazywana przez niego także aleatoryzmem kontrolowanym.
technika łańcuchowaSposób kształtowania formy i faktury kompozycji, rozwinięty i stosowany przez Witolda Lutosławskiego w niemal wszystkich jego utworach po 1954 r.
tradycjonalizmTradycjonalistami nazywamy kompozytorów, którzy tworzą w konwencji odziedziczonej po wieku XIX i okresach wcześniejszych.
trzeci nurtOgólna nazwa kompozycji (zwłaszcza pochodzących z lat 50., 60 i 70. XX w.), w których łączą się elementy jazzu i awangardowej muzyki „poważnej”, związana z założeniem, że każdy z tych rodzajów muzyki może zyskać na konfrontacji z drugim.

unizmSposób komponowania i styl charakterystyczny dla twórczości Zygmunta Krauzego wynikający z inspiracji unizmem malarskim.

ZodiaqueGrupa kompozytorska utworzona w 1947 roku w Paryżu przez Maurice’a Ohana, Alaina
Bermata i Pierre’a de la Forest-Divonne’a.

autor: Filip Lech

Meandry partytur graficznych

Rozprawa Barbary Okoń-Makowskiej, reżyserki dźwięku związanej ze Studiem Eksperymentalnym Polskiego Radia, poświęcona kompozycji „Symfonia. Muzyka elektroniczna” (1964-66) Bogusława Schaeffera, jednej z najsłynniejszych polskich partytur graficznych,...

autor: Teresa Malecka

Kompozytorzy polscy wobec fenomenu postaci Jana Pawła II (1978–2005)

"O Muzyko! Melodio! Muzyko! Ty wszechwładna! Harmonio natury! – Przygniatasz ciężarem rozedrganej harfy, strunami mię gdzieś porywasz nad ziemię…" – te słowa z wczesnej poezji...

autor: Michał Mendyk

Prawo do eksperymentów. Początki muzyki elektronicznej w Polsce

„Niektórzy nazywają to kakofonią decybeli. Inni – radosnym śpiewem przyszłości. Ale na tym właśnie polega prawo do eksperymentów” - obwieszczał entuzjastycznie lektor w słynnej kronice...

autor: Jan Topolski

Jesienny sezon premier. Muzyka polskich kompozytorów na festiwalach Warszawska Jesień i Sacrum Profanum

Jak co roku nadchodzi długo wyczekiwana fiesta – dwa największe polskie festiwale muzyki współczesnej: w Warszawie (20–28 września) i Krakowie (27 września – 3 października)....

autor: Beata Bolesławska-Lewandowska

Warszawska Jesień i Polska Szkoła Kompozytorska

W połowie lat 50. XX wieku sytuacja polityczna w Polsce zaczęła się nieco liberalizować. Rok 1956 przyniósł rozruchy w państwach bloku sowieckiego, które na Węgrzech...

autor: Krzysztof Stefański

Kompozytorzy w latach okupacji

W wyniku kampanii wrześniowej polska kultura muzyczna poniosła dotkliwe straty. Zniszczone zostały m.in. gmachy opery i filharmonii w Warszawie, przestało istnieć Polskie Radio, spłonęły cenne...

autor: Monika Pasiecznik

Kompozytorzy wolnej Polski

Ostatnie trzy dekady przyniosły duże zmiany polityczne, społeczne i technologiczne. W czasie, kiedy na wchodzie Europy upadał komunizm, na Zachodzie do komercyjnego obiegu trafiał Internet....

autor: Monika Pasiecznik

Kobiecy głos w polskiej muzyce XX i XXI wieku

Średni udział kompozytorek w festiwalach muzyki współczesnej na świecie nie przekracza dzisiaj 20%. Niektórzy twierdzą, że liczby odzwierciedlają faktyczne proporcje pomiędzy komponującymi kobietami i mężczyznami....

autor: Filip Lech

Polska muzyka żydowska

Osadnictwo żydowskie na ziemiach polskich ma ponad tysiącletnią historię, która głęboko odcisnęła się na naszej kulturze. W 2014 roku Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie opublikował...

autor: Filip Lech

Szyfry i dysonanse: sacrum w muzyce polskiej

Dwie wojny światowe, Zagłada, gułagi i komunistyczna opresja – cierpienie odcisnęło nieusuwalne piętno na twórcach XX stulecia. Theodor W. Adorno pytał: czy po Auschwitz można...

${composer.acf.cytat}
${composer.acf.zrodlo_cytatu}

${strona.wyswietlana_nazwa}

ciekawostki

sugerowane utwory

długość utworu: ${dzielo.acf.dlugosc_utworu}

orientacja estetyczna
${orientacja.name}

nauczyciele
${nauczyciel.imie_i_nazwisko} ${nauczyciel.data}

generacje/szkoły/grupy
${generacja.name}

ośrodki
${osrodek.name}

style/techniki
${styl.name}

zdjęcie

Ewa Trębacz

11.11.1973 Kraków

#komputer #nowe media #eksperyment #emigracja

Technologia nie ma przed nią tajemnic, choć jako taka nie spełnia jej artystycznych ambicji. Nagrywając dźwięki na pustyni czy w podziemnej cysternie Trębacz z uporem podejmuje wyzwania, jakie narzuca nietypowa przestrzeń. Unikalne środowisko akustyczne odpowiada za utwory niemal na równi z kompozytorką, co sytuuje jej twórczość na pograniczu instalacji muzycznej.

autor: ${article.acf.autor}

${article.acf.tytul}

${article.acf.zajawka} ${artykul.kompozytor.post_title}

${artykul.kompozytor.post_title}

${artykul.tytul}

${term.name}

${composer.post_title}

${item} ${relatedComposition.title}

${composer.acf.imie} ${composer.acf.nazwisko}

ciekawostki

sugerowane utwory

${article.acf.tytul}

${term.name}

${term.name}